Dzisiejszy wpis przeznaczony jest dla osób, które zastanawiają się nad wyborem oświetlenia LED-owego do swojego domu. Postaram się w formie przewodnika pokazać Wam wszystkie zalety i wady tego typu rozwiązania, jak też opowiedzieć o samej technice LED i produktach oświetleniowych dostępnych na naszym rynku. Tak więc zaczynajmy.
Diody LED swą wciąż narastającą popularnością stopniowo wypierają tradycyjne żarówki. Dzieje się tak za sprawą tego, że są one od nich dużo trwalsze i zapewniają wysoką efektywność pracy. W nowoczesnych domach stosowane są głównie w formie punktowego oświetlenia lub w postaci taśm LED-owych, charakteryzujących się praktycznie nieograniczonymi możliwościami dekoracyjnymi wnętrza po zmroku.
Oprawy LED – będące zamiennikiem standardowych żarówek – zawierają najczęściej diody LED o mocy od 1 do 5 W. W zależności od rodzaju zastosowanej soczewki mogą świecić praktycznie pod każdym kątem.
Oświetlenie typu LED umieszczone na taśmie staje się idealnym pomysłem na podświetlenie podwieszanych sufitów, schodów bądz kuchennych blatów. Ponadto owe rozwiązanie idealnie sprawdza się zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku wykorzystane do podświetlenia altan czy ogrodów. Taśmy LED są również bardzo wytrzymałym materiałem – konstrukcja takiej taśmy pokryta jest warstwą silikonu dzięki czemu możemy nią podświetlać także elementy znajdujące się pod wodą – baseny, jacuzzi czy oczka wodne w ogrodzie. Montaż tego typu oświetlenia również jest bardzo prosty – z uwagi na zastosowanie w nich mocnej taśmy klejącej 3M od spodu, możemy w łatwy i szybki sposób trwale mocować oświetlenie w nietypowych trudno dostępnych miejscach – pamiętajmy jednak aby przed przyklejeniem taśmy na danej powierzchni uprzednio ją dokładnie odpylić (np. powietrzem w sprayu) i odtłuścić (np. spirytusem). Taśmy są zazwyczaj sprzedawane w rolkach 5 -10 metrowych. Jeśli jednak długość taśmy jest dla kogoś zbyt duża mamy możliwość dzielenia taśmy LED w specjalnie oznaczonych miejscach (przeważnie c0 3 diody). Aby ponownie połączyć części oświetlenia wystarczy zlutować rozdzielone fragmenty ze sobą. W przypadku lutowania z kolei należy to wykonywać odpowiednią lutownicą (przystosowaną do lutowania elementów LED) dobierając odpowiednią moc (35 – 60W) i odpowiednią temperaturę (300 – 370 stopni) – w przeciwnym razie możemy fragmenty łączonej taśmy poważnie uszkodzić.
Taśma LED wymaga oddzielnego zasilania – niezbędna jest tutaj przetwornica minimum 12V. Przy wyborze takiego zasilacza pamiętajmy by był on wyposażony w stabilizację napięcia, zabezpieczenie przeciwzwarciowe, najlepiej kilka zabezpieczeń antyprzepięciowych, oraz zabezpieczenie termiczne, które odpowiadało będzie za wyłączenie urządzenia w przypadku przegrzania. Warto wybrać jak najlepszy jakościowo zasilacz z uwagi na to, że diody LED są bardzo wrażliwe na wszelkiego rodzaju niedoskonałości w zasilaniu. Należy pamiętać również o dobraniu mocy zasilacza z zapasem minimum 10% to znaczy że wybierając zasilacz do taśmy LED-owej o długości 5 metrów, która na każdy 1 metr pobiera 3,5 W to 3,5 W mnożymy przez 5 metrów co da nam wynik 17,5 W do ktorego dodać musimy 10% w rezultacie czego otrzymamy w przybliżeniu 19,3 W – oznacza to że nie możemy zastosować zasilacza o mocy mniejszej od tych 19,3 W. Wybierając różnego rodzaju sterowniki LED i przyciemniacze oświetlenia również musimy pamiętać o dobieraniu tych 10% rezerwy mocy z tym że w tym przypadku oznaczana jest ona nie w watach (W) a w amperach (A). Kończąc już kwestię techniczną dodać należy trochę o doborze okablowania. Standardowo montowane jest zasilanie 12V a więc dosyć niskie – w celu uzyskania większej mocy zamontować należy przewody w których płynie duży prąd. Wiąże się to jednak z tym, że w połączeniu z oporem kabla dostaniemy również spadki napięcia – w rezultacie czego z 12V zasilania zrobi nam się 8-9V w przypadku dobrania złej średnicy przewodu. Jest to na tyle niebezpieczne, że cienki przewód może dosyć szybko się przepalić lub może stopić się na nim warstwa izolacji. Bezpieczniej będzie zatem dobierać po pierwsze odpowiednią średnicę przewodu, po drugie lepiej zastosować zasilacz większy niż 12V a po trzecie najlepiej to wszystko skonsultować z fachowcem w tej dziedzinie. Montując zasilacz lub sterownik należy pamiętać o tym, że urządzenia tego typu dosyć mocno się grzeją toteż nie wskazane jest ich umieszczać ciasno z warstwą wełny mineralnej między płytami gipsowo-kartonowymi – należy umieszczać je w takim miejscu by umożliwić odpowiednie rozpraszanie ciepła jakie będą generowały.
Przy prowadzeniu przewodów należy pamiętać o ich umieszczeniu w pionie lub w poziomie – nigdy na skosy – podczas montażu płyt gipsowo-kartonowych możemy je przypadkowo uszkodzić. Nie należy również mocno zginać przewodów gdyż ma to znaczny wpływ na sygnał płynący przez taki przewód – w przypadku przekroczenia maksymalnego promienia gięcia kabla sygnał płynący przez niego ulegnie zniekształceniu). Dodatkowo nie łączmy razem (nie prowadzmy obok siebie) przewodów sygnałowych i zasilających ponieważ zasilające emitować mogą zakłócenia dla sygnałowych – by temu zapobiec należy zachować pomiędzy nimi optymalny odstęp minimum 15 cm.
Wadami oświetlenia LED-owego są: wrażliwość na elektrostatykę, wrażliwość na temperaturę – wraz ze wzrostem temperatury diody LED świecą słabiej, emitowanie światła zimnego zmieniającego odbieranie wrażeń kolorystyki oświetlanych przedmiotów – chociaż stopniowo wprowadzane są do sprzedaży również systemy oświetleniowe emitujące barwy ciepłe (są jednak dużo droższe) oraz wysoka cena modułów LED – są one kilkakrotnie droższe od tradycyjnych żarówek bądz żarówek halogenowych jednak należy pamiętać, że zanim będziemy musieli wymienić taki moduł to przy zastosowaniu tradycyjnego rozwiązania musielibyśmy zakupić nawet kilkanaście zwykłych żarówek w tym samym czasie.
Zaletami zastosowania oświetlenia LED są: trwałość – czas pracy żarówek LED to 5-7 lat, wytrzymałość – są odporne na uderzenia mechaniczne w przeciwieństwie do zwykłych szklanych żarówek, efektywność – oświetlenie LED jest najbardziej energooszczędnym z rozwiązań dostępnych na rynku, różnorodność barw światła oraz ekologia – do wyrobu diod LED nie stosuje się rtęci i innych niebezpiecznych metali dla środowiska.
Kończąc podsumowanie należałoby wspomnieć o wielkościach oświetleniowych a także kształcie diod LED – ma to również duży wpływ przy wyborze odpowiedniego oświetlenia. Do oświetlania pomieszczeń należy stosować diody o jak najszerszym kącie świecenia, natomiast jeśli chcemy oświetlić wybrany element – półkę czy strukturę na ścianie – lepszym wyborem będą diody okrągłe o wąskim strumieniu świetlnym. Strumień świetlny określany jest w lumenach i określa całkowitą moc emitowanego światła z danego zródła. Natężenie oświetlenia czyli ilość światła wysłanego z oprawy docierającego do powierzchni pracy to luksy, natomiast ostatnim ważnym dla nas wybierających oświetlenie oznaczeniem jest temperatura barwowa (K) – to od jej wartości zależy czy światło w naszym pomieszczeniu będzie emitowało barwy ciepłe (2500K) czy też barwy będą chłodne (5000K).
Mam nadzieję że mój przewodnik pomoże nieco dla osób właśnie decydujących się na zastosowanie rozwiązania LED w swoich domach.
Zródła: e-instalacje.pl, GrafikaGoogle