Zbrojenie to bez wątpienia jeden z najważniejszych etapów każdych prac na budowie. Nie ulega wątpliwości, że jest to ta część, której nie można pominąć. Warto zaznaczyć, że dobrze wykonane zbrojenie na budowie przekłada się na znacznie większą trwałość i żywotność całej konstrukcji. Co więcej, poprawia jej stabilność oraz wytrzymałość.
Najczęściej wykonuje się zbrojenie betonu. Beton jest niezwykle solidnym materiałem, ale nie da się ukryć, że jest jednocześnie dość kruchy. To właśnie dlatego potrzebuje wzmocnienia. Stalowe pręty zatapia się w betonie, przez co staje się on mniej narażony na rozmaite uszkodzenia.
Na czym polega zbrojenie?
Celem zbrojenia budowlanego jest ochrona betonu przed pęknięciami lub innymi zniszczeniami. Konstrukcje zbrojeniowe są najczęściej wykonywane na ławach fundamentowych, nadprożach okiennych i drzwiowych czy wieńcach stropowych. Jak zostało wspomniane na wstępie, beton jest kruchym materiałem, dlatego może pękać w momencie wiązania.
To właśnie stanowi główny powód, dla którego wykonuje się dodatkowe wzmocnienie. Zbrojenia budowlane wykonuje się także w innych sytuacjach, np. do wzmocnienia schodów, słupa, stropu, płyty fundamentowej czy balkonu. Dodatkowo może służyć jako baza do układania gładzi cementowej na podłogach.
Można wyróżnić zbrojenie nośne oraz uzupełniające. To pierwsze wymaga naprawdę sporej precyzji podczas projektowania. Uwzględnia się w tym przypadku obciążenia, na które dana konstrukcja jest narażona. Jest ono jednocześnie uznawane za podstawowe wzmocnienie.
Drugi rodzaj to jedynie wzmocnienie tego pierwszego. Nie występuje ono samodzielnie. Niezależnie od rodzaju, montaż wykonuje się bardzo podobnie. Możliwe jest jego wykonanie bezpośrednio w deskowaniu bądź w szkielecie zbrojeniowym. Wiele będzie zależne od indywidualnego projektu danego domu.
Poszczególne elementy
Warto pamiętać o tym, że każdy pojedynczy element wymaga trwałego połączenia. Wykonuje się je poprzez spawanie. Alternatywą może być zgrzewanie bądź związanie elementów. W tym celu wykorzystujemy druty. W dzisiejszych czasach można pokusić się również o wybór gotowych elementów zbrojeniowych. Do najczęściej wykorzystywanych rozwiązań należą pręty proste lub wygięte. Specjalne szkielety wykonuje się na indywidualne zamówienie.
Na rynku dostępne są również siatki lub pół-prefabrykaty. Jednak najprostszym rozwiązaniem jest zakup prostych prętów, które możemy przycinać na dowolny wymiar. Jednocześnie jest to także najbardziej ekonomiczny wybór. Wykonuje się to bezpośrednio w miejscu budowy, co także jest sporym plusem.
Połączenie prętów wymaga odgięcia ich w odpowiednich miejscach. Przy pomocy strzemion lub drutu wykonuje się łączenie. Ważne jest to, aby materiał, który wykorzystujemy do wykonywania zbrojeń budowlanych, by wskazany w dokumentacji projektowej.
Powinniśmy sprawdzić wytyczne, w których można znaleźć informacje odnoszące się do klasy, gatunku stosowanej stali. Wytyczne zawierają również dane, które określają średnicę i długość samych prętów. W samym projekcie konstrukcyjnym przeważnie znajduje się również szczegółowe rozmieszczenie zbrojenia. Konstruktor określa lokalizację prętów.
Materiały stosowane do zbrojenia
Profesjonalne zbrojenia budowlane są przeważnie wykonywane ze stali o różnej specyfikacji. To właśnie w projekcie są określone materiały, jakich powinniśmy użyć do wzmocnienia konstrukcji. Każdy rodzaj stali oznacza się klasą oraz gatunkiem. Klasa jest parametrem, który określa wytrzymałość. Odnosi się do granicy plastyczności. W praktyce oznacza to, jak mocno może wygiąć się element stalowy, aby mógł powrócić do swojej pierwotnej formy. Parametr ten oznacza się literą A, np. stal A-II.
Jeśli chodzi o parametry techniczne, są one zależne od gatunku stali. W tym przypadku nie ma jednolitego oznaczenia. Warto jednak dodać, że gatunek stali zawsze oznacza się przez kombinację liter oraz cyfr. O klasie stali decydują przeważnie konstruktorzy. To właśnie oni są odpowiedzialni za to, aby wytrzymałość konstrukcji na obciążenia była wystarczająca.
Dla wykonawców najbardziej istotne będą właściwości technologiczne. Chodzi o to, czy dany gatunek stali może zostać poddany spawaniu. Na rynku obecnie znajduje się całe mnóstwo materiałów, które można powszechnie stosować podczas zbrojenia elementów na budowie.
Klasa stali
Warto mieć świadomość, jakie rozróżnia się podstawowe klasy stali. Jest ich pięć, jednak nie każda z nich będzie nadawać się do zbrojenia. Pierwszym rodzajem jest stal klasy A-0 oraz A-I. Stosuje się ją podczas zbrojeń budowlanych pomocniczych. Znakomicie sprawdza się do wykonywania elementów pomocniczych, do których należą np. strzemiona.
W przypadku prętów A-0 warto zwrócić uwagę na to, że są one gładkie. Nie mogą występować w kręgach. Jeśli chodzi o pręty A-I, są one także gładkie, jednak bez wątpienia różnią się wizualnie od poprzednich. Wyróżniają się tym, że mają końce pomalowane na czerwono. Czasami możemy się spotkać z prętami w kręgach, które będą oznaczone jednym czerwonym pasem, którego grubość wynosi kilka centymetrów.
Inną opcją jest stal klasy A-II. To materiał, który najczęściej wykorzystuje się do montażu zbrojenia budowlanego nośnego. Pręty A-II wyróżniają się tym, że mają powierzchnię żeberkową. Przeważnie są one ukształtowane w dwa żeberka, które biegną równolegle do długości pręta. Co więcej, posiadają dodatkowo żeberka poprzeczne, czyli takie, które biegną skośnie w stosunku do linii.
Kolejnym rodzajem jest stal klasy A-III. To ona służy do zbrojenia budowlanego głównego. To także żebrowane pręty, które mogą być początkowo podobne do prętów A-II. Jest jednak znacząca różnica. Żeberka podłużne znajdują się w tym samym położeniu, lecz żeberka poprzeczne są do nich nachylone pod kątem 60 stopni.
Innym rozwiązaniem jest stal klasy A-III N, czyli materiał, który może poszczycić się najwyższą wytrzymałością. Są to żebrowane pręty, które wyglądają niemal identycznie, jak pręty A-III. Różnicę można dostrzec w większej liczbie żeberek podłużnych. Są one nawalcowane pomiędzy żeberkami poprzecznymi.
Gatunek stali
Kluczowe znaczenie ma również gatunek stali. Nie wszystkie gatunki są dopuszczone. Są one określone w normach. Ważne, że możliwe jest także stosowanie gatunków stali, które nie są wskazane w normach, o ile producent posiada wymagane certyfikaty. Oznaczenie gatunków stali jest dość skomplikowane. To ciąg, który składa się z liter i cyfr. Bardzo wiele mówi o właściwościach technologicznych danej stali do budowy.
Litery określają właściwości mechaniczne oraz fizyczne, zaś cyfry wskazują skład chemiczny. Oznaczenia są istotne z punktu widzenia osób, które konstruują daną budowlę. Nie ulega jednak wątpliwości, że warto sprawdzać właściwości danego gatunku stali.
Przykładowo, stal St3SX-b oznacza:
- St – stal konstrukcyjna o ogólnym przeznaczeniu
- 3 – poziom zawartości węgla
- S – możliwość spawania prętów
- X – stal nieuspokojona,
- b – możliwość stosowania do zbrojenia.
Jak widać, kluczową rolę odgrywa litera “b”, która jest umieszczona na końcu oznaczenia.
Certyfikowane gatunki stali
Jak zostało wspomniane, istnieją gatunki stali do budowy, które nie zostały uwzględnione w normach, natomiast można je stosować ze względu na certyfikaty producenta. Przeważnie są to materiały o wysokiej jakości. Stąd na rynku pojawia się coraz więcej producentów, którzy oferują ulepszone gatunki stali. Przykładem może być chociażby B500SP, czyli stal gorącowalcowana, która wyróżnia się podwyższoną ciągliwością. Granica plastyczności została oznaczona za pomocą liczby 500, co przekłada się na bardzo wysoką wytrzymałość tego gatunku stali. Symbol SP oznacza, że pręty mogą być spawane.
Wysoka wytrzymałość stali
Choć pewne gatunki stali nie są określone w normach, ich wysoka wytrzymałość sprawia, że są bardzo często i chętnie wykorzystywane w nowoczesnym budownictwie. To dlatego coraz większą popularnością cieszą się chociażby pręty kompozytowe. To bardzo dobra alternatywa dla stalowych prętów.
Pręty kompozytowe w budownictwie są materiałem, które pozwalają na sporą oszczędność finansową. Można również zmniejszyć grubość betonu. Pręty kompozytowe wykazują znacznie wyższą wytrzymałość na obciążenia w porównaniu z prętami stalowymi o tej samej średnicy. Tego rodzaju materiał w budownictwie może być wykorzystywany we wszystkich miejscach, w których wzmocnienia stalowe okazują się niewystarczające.
Jak widać, mimo upływu lat, sam proces niewiele się zmienia i przebiega bardzo podobnie. Warto mieć jednak na uwadze, że niezależnie od wybranej techniki, zadanie z pewnością będzie czasochłonne – zwłaszcza wtedy, gdy chodzi o dużą budowę. To dlatego warto mieć to na względzie od samego początku, planując poszczególne etapy.