Jeśli zachodzi taka potrzeba, pracownicy powinni stosować odzież roboczą i Środki Ochrony Indywidualnej, a pracodawca ma obowiązek im je zapewnić. Jak należy je stosować i jakie wymagania powinny spełniać – o tym poniżej.
W myśli obowiązujących przepisów kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i ochrony ich zdrowia. Z kolei pracownik ma obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej dostarczonych przez pracodawcę.
Odzież robocza
Odzież robocza, inaczej odzież BHP, to ubranie, które pracownik powinien nosić tylko do wykonywania prac, przy których ma miejsce intensywne brudzenie substancjami, które nie są szkodliwe dla zdrowia lub jeśli występują czynniki powodujące przyspieszone niszczenie odzieży. Odzież roboczą stosuje się także wtedy, gdy wymagana jest specjalna czystość wytwarzanego produktu.
Środki ochrony indywidualnej
Środki ochrony indywidualnej to środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu ochrony przed zagrożeniami związanymi z wystąpieniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy. Środki te dzieli się według przeznaczenia ochronnego na: odzież ochronną (ochraniacze klatki piersiowej, brzucha, barków), środki ochrony kończyn dolnych i górnych (rękawice, ochraniacze stóp, kolan, łokci, dłoni, obuwie ochronne), głowy (hełmy), twarzy i oczu (okulary ochronne), słuchu (nauszniki, wkładki przeciwhałasowe) oraz układu oddechowego (maseczki), środki ochrony przed upadkiem z wysokości i środki izolujące cały organizm (kombinezony gazoszczelne).
Odzież ochronna zakrywa albo zastępuje odzież osobistą i chroni przed: czynnikami mechanicznymi, termicznymi, chemicznymi, biologicznymi, opadami atmosferycznymi, pyłami, porażeniem prądem i promieniowaniem jonizującym i elektromagnetycznym.
Zasady stosowania środków ochrony indywidualnej
Szczegółowe zasady określa załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.08.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dobór środków ochrony indywidualnej przebiega w trzech etapach, a są to: analiza zagrożeń w środowisku pracy i ocena ryzyka, wybór odpowiednich typów środków (odpowiednich do panujących warunków na stanowisku pracy, do stanu zdrowia pracownika i odpowiednio dopasowanych do użytkownika) oraz wprowadzenie środków ochrony indywidualnej do procesu pracy. Analiza to identyfikacja czynników szkodliwych i niebezpiecznych, które występują na danym stanowisku pracy oraz określenie części ciała narażonych na działanie powyższych czynników. Wybór konkretnych środków jest uzależniony od oceny czy są one odpowiednie do istniejących zagrożeń i poziomu ryzyka oraz czy odpowiadają warunkom na danym stanowisku pracy. Z kolei wprowadzenie środków tych do procesu pracy polega na poinformowaniu pracownika o zagrożeniach, przed którymi one chronią.
Środki te są przeznaczone do osobistego użytku. Wyjątkowo środek ochrony indywidualnej może być użytkowany przez więcej niż jedną osobę, ale w takim przypadku muszą być zastosowane działania wykluczające niepożądany wpływ na zdrowie i higienę użytkowników.
Środki takie należy stosować zgodnie z przeznaczeniem określonym w instrukcji, którą powinien otrzymać pracownik je stosujący. Dodatkowo pracodawca powinien zorganizować pracownikowi szkolenie z ich użytkowania.
Wymagania, jakie powinny spełniać Środki Ochrony Indywidualnej
Dostarczone pracownikowi Środki Ochrony Indywidualnej muszą spełniać wymagania dotyczące oceny zgodności. A te zostały określone w ustawie z 30.08.2002 roku o systemie oceny zgodności oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 21.12.2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej. Środki, które spełniają wymagania są oznakowane znakiem CE.
Środki te powinny ponadto posiadać właściwości ochronne i użytkowe. Gdy tracą funkcję ochronną, pracodawca jest zobowiązany wyposażyć pracownika w nowe.
Wyposażenie pracownika w Środki Ochrony Indywidualnej
W oparciu o art. 2376 § 1 kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie Środki Ochrony Indywidualnej, jeśli są niezbędne do ochrony przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących na stanowisku pracy. Powinny być stosowane wtedy, gdy zagrożeń nie można wyeliminować lub nie można ich wystarczająco ograniczyć przy pomocy środków ochrony zbiorowej albo organizacji pracy.
Przy ustalaniu rodzajów środków niezbędnych przy wykonywaniu konkretnych prac należy posługiwać się wskazaniami zawartymi w tabelach załącznika nr 2 do rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.