Organizację terenu budowy regulują stosowne przepisy prawa budowlanego. Nadrzędnym ich celem jest przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa. Równie ważne jest właściwe zorganizowanie zaplecza dla pracowników, tzn. pomieszczeń biurowych, technicznych czy higieniczno-sanitarnych. Aspekt ten regulują przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z przepisami pracownicy budowlani powinni mieć zapewnione właściwe warunki sanitarne i higieniczne. Każdy pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia im odpowiednich pomieszczeń socjalnych, w których będą mogli odpocząć lub spożyć posiłek. Ustawodawca nie określił w sposób ścisły rodzaju tych pomieszczeń. Można więc w tym celu wykorzystać istniejącą infrastrukturę. Problem pojawia się w momencie, gdy na terenie budowy nie ma możliwości wykorzystania budynków. Rozwiązaniem będą w takiej sytuacji gotowe konstrukcje przenośne dostosowane do potrzeb budowy.
Zaplecze socjalne oraz sanitarno-higieniczne na placu budowy
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, pracownicy powinni mieć dostęp do szatni na odzież roboczą i ochronną, umywalni, jadalni, suszarni i ustępów (§ 30 Rozporządzenia). W przypadku gdy inwestor nie ma możliwości sprostania wymogom stawianym przez ustawodawcę, rozwiązaniem może być skorzystanie z pomocy firmy, która w sposób kompleksowy zapewni odpowiednią infrastrukturę. Przykładem może być Alfa Partner, który zapewnia nie tylko kontenery różnego przeznaczenia (mieszkalne, biurowe, techniczne, higieniczno-sanitarne), ale również przenośne toalety. Decydując się na wybór określonej firmy, dobrze jest zwrócić uwagę na to, czy inwestor będzie miał zapewniony również serwis.
Organizacja zaplecza uzależniona jest w dużej mierze od liczby zatrudnianych pracowników. W przypadku gdy jest ich więcej niż dwudziestu, należy pamiętać, że nie wolno w jednym pomieszczeniu organizować jadalni i szatni. Przepisy regulują również kwestię bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników budowlanych. W Rozporządzeniu wskazano, że przy określonym rodzaju inwestycji pracownicy muszą mieć również zapewnione odpowiednie pomieszczenia do odpoczynku lub mieszkalne (§ 37). W pomieszczeniach przeznaczonych na odpoczynek lub ogrzanie się, temperatura powinna wynosić co najmniej 16 °C.
Mimo że generalną zasadą jest, że pomieszczenia socjalne powinny mieć wysokość co najmniej 2,5 m lub 2,2 m w przypadku piwnic lub poddaszy, to w kontenerach może być ona niższa (źródło: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20030470401).
Organizacja zaplecza w praktyce
Organizując zaplecze sanitarne dla pracowników budowlanych, warto zwrócić uwagę nie tylko na to, aby odpowiadało ono przepisom. Biorąc pod uwagę specyfikę pracy, dobrze jest zaplanować te pomieszczenia w sposób, który zapewni im zarówno bezpieczeństwo, jak i wygodę. W tym zakresie warto kierować się nie tylko Rozporządzeniem, ale i ogólnymi zasadami BHP, zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownicy powinni mieć zapewnione szafki na przechowywanie odzieży roboczej i ochronnej. W przypadku większej liczby pracowników szafki powinny mieć oddzielne komory na odzież roboczą i własną.
Pomieszczenia mieszkalne pracodawca powinien wyposażyć w wystarczającą liczbę łóżek, szafek, stołów, krzeseł z oparciami oraz urządzeń sanitarnych. Z kolei w miejscu wyznaczonym na odpoczynek powinna znaleźć się ilość stołów i krzeseł dostosowana do ilości zatrudnionych pracowników. Tego typu pomieszczenie będzie szczególnie przydatne dla pracowników zatrudnionych na zewnątrz lub w miejscach nieogrzewanych.
Z kolei w jadalni powinny znaleźć się dwa pomieszczenia: jedno na przygotowanie posiłków i drugie do ich spożywania. Ze względu na swoje przeznaczenie jadalnię należy wyposażyć w:
- odpowiednią ilość umywalek (1 na 200 miejsc siedzących) z ręcznikami papierowymi lub suszarkami do rąk,
- zlewozmywak (również 1 na 200 miejsc siedzących),
- urządzenie do podgrzania posiłku,
- zamykane szafki do przechowywania posiłku własnego pracownika.
W części jadalni przygotowanej do spożywania posiłków pracownicy powinni mieć odpowiednią ilość stołów i krzeseł. Co ważne, nie powinno się zastępować indywidualnych siedzisk wspólnymi ławkami (§ 34).
Na budowie kwestią nadrzędną jest bezpieczeństwo. Jednak nie mniejsze znaczenie ma odpowiednia organizacja zaplecza socjalnego dla pracowników. Chodzi tu nie tylko o sprostanie obowiązującym przepisom, ale przede wszystkim o zapewnienie komfortu osobom zatrudnionym na budowie. Warto pamiętać, że brak stacjonarnej infrastruktury można z powodzeniem zastąpić nowoczesnymi, odpowiadającymi najwyższym standardom konstrukcjami przenośnymi.