Dachówki ceramiczne i cementowe, blachy, blachodachówki, papy, gonty bitumiczne i drewniane… Bogatą ofertę aktualnie stosowanych pokryć dachowych coraz częściej uzupełnia strzecha. Tak, tak, ta sama, która jeszcze do niedawna kojarzyła się tylko z obrazkiem wsi spokojnej, ta sama, którą nasi przodkowie pokrywali swoje domostwa.
Noooo… może nie do końca ta sama.
Używaną niegdyś słomę dziś zastępuje się trzciną. Jednoroczne łodygi trzciny o słomkowym kolorze podlegają ścisłej selekcji. Muszą być cienkie, długie i dobrze wysuszone. Dzięki sporej zawartości krzemionki z czasem twardnieją czyniąc dach naprawdę solidnym i odpornym na działanie czynników atmosferycznych.
Technika układania trzciny
Choć pojedyncza trzcina jest lekka niemal jak piórko, to metr kwadratowy trzciny o grubości ok 35 cm waży nawet kilkadziesiąt kilogramów dlatego konstrukcja dachu musi być odpowiednio wytrzymała. Najlepiej prezentuje się na dachach o nachyleniu pomiędzy 35°, a 52°. Układa się ją na dwa sposoby – luźno lub w snopkach, na pełnym deskowaniu lub folii paroizolacyjnej. Snopki łączy się specjalnym chromoniklowanym drutem odpornym na wysokie temperatury, zapewniającym trwałość dachu i ochronę przed ogniem. Więźbę wykańcza się nie tylko trzciną, ale też mchem, darnią i wrzosem wzmocnionymi metalową siatką lub żerdziami. Co nietypowe dla dachów, na tych pokrytych strzechą nie montuje się systemów odprowadzania wody. Jeżeli dach jest właściwie skonstruowany, poszycie odpowiednio daleko wysunięte rynny są w zasadzie niepotrzebne. Nie ma potrzeby montowania podsufitek dachowych, rur opadowych czy studzienek.
Trwałość strzechy
Żywotność dachu ze strzechy szacuje się na 50 do nawet 100 lat. Jednak, aby dach zachować na wiele lat w dobrej kondycji, o trzcinę należy najpierw odpowiednio zadbać. Obecność wosków w dolnej części trzciny, które mają charakter ognioodporny oraz samo ułożenie trzciny bogatej w dużą ilość krzemionki w wierzchniej warstwie dachu jest jednak niewystarczająca, by ochronić dach przed ewentualną niszczycielską siłą ognia. Dlatego dodatkowa ochrona przeciwpożarowa jest niezbędna. W tym celu dachy trzcinowe impregnuje się żaroodpornymi preparatami, które minimalizują ryzyko pożaru. Takie zapobiegawcze czynności należy jednak wykonywać co 3 do 5 lat pamiętając jednocześnie, by nigdy nie używać impregnatów na bazie soli, które wraz z wodą opadową spłyną z dachu pozbawiając go warstwy ochronnej. Na tym niestety nie koniec pielęgnacji strzechy. Aby dobiegła sędziwego wieku należy regularnie czyścić ją z mchu, który zwykle jest przyczyną zawilgocenia dachu i butwienia trzciny. Dodatkowo trzcinę można uzupełnić warstwą wełny mineralnej lub waty szklanej, które zwiększą odporność dachu.
Budynki pokryte strzechą, a formalności
Przepisy są nieubłagalne dlatego chcąc wybudować dom, hotel, restaurację czy inny budynek prywatny lub użyteczności publicznej pokryty strzechą należy ich przestrzegać. W myśl prawa budowlanego i Rozporządzenia Ministra Infrastruktury budynki z tzw. pokryciami dachowymi rozprzestrzeniającymi ogień czyli np. takie pokryte strzechą powinny stać w odległości minimum 24 m od granicy lasu, 12 m od granicy działki i 24 m od innych budynków o podobnym, łatwopalnym pokryciu dachowym. Te, których dachy zostały pokryte materiałem bardziej odpornym na ogień może natomiast dzielić 15 m odległości.
Ekologiczny charakter strzechy
Strzecha ma wiele zalet. Jest m. in. materiałem bardzo plastycznym, co umożliwia stworzenie nawet najbardziej finezyjnych pokryć dachowych. Jeśli zostanie fachowo ułożona sprawia, że dach jest wodoodporny i nie przecieka. Ponadto charakteryzuje się świetną izolacją termiczną niezależnie od pory roku, jak również izolacją akustyczną. Nie da się również zauważyć, że w przeciwieństwie do stosowanych na szeroką skalę różnego rodzaju dachówek, strzecha, jako materiał można by rzec przedindustrialny jest w 100% organiczna i biodegradowalna. Dzięki temu doskonale wpisuje się w aktualne trendy ekologiczne i odpowiada na potrzeby tych, którzy pragną dbać o środowisko i żyć bliżej natury. Znajduje zwolenników wśród ludzi zamożnych, ale także tych reprezentujących ekologiczne postawy i oryginalne spojrzenie na budownictwo. Wykorzystuje się ją do pokrycia dachów nie tylko wiejskich chat czy historycznych skansenów. Obecnie pokryte są nią dachy altan ogrodowych, restauracji, hoteli, a nawet prywatnych domów wybudowanych w duchu nowoczesnej architektury.
Pokrycie dachu strzechą nierzadko stanowi inwestycję większą niż w przypadku użycia pokryć dachowych stosowanych aktualnie na szeroką skalę, takich jak różnego rodzaju dachówki, papa czy inne materiały. Wynika to m. in. z dostępności fachowców, którzy specjalizują się w montażu tego typu dachów. Strzecha, jak każde z pokryć dachowych ma swoje zalety, ale też i wady. Wątpliwości nie ulega jedno, budynki z trzcinowymi dachami coraz częściej pojawiają się w naszym krajobrazie już nie tylko pod postacią starych, wiejskich chat, ale jawiąc się jako nowoczesne formy architektoniczne. Zwracają uwagę swoim wyglądem pokazując, że z mariażu technologii XXI w. i natury może wynikać coś oryginalnego, funkcjonalnego i pięknego zarazem.
źródło zdjęć: bestdsgn.com, texastinyhomes.com, chrisdodsonthatcher.co.uk, garnek.pl, homedsgn.com, community.dur.ac.uk, regiodom.pl, sustainabledesigncollective.co.uk