Coraz częściej słyszymy o domach pasywnych, jednak nie zawsze wiemy, co to pojęcie właściwie oznacza? Zasadniczo istotą budownictwa pasywnego jest możliwie jak największe pozyskiwanie energii z zewnątrz budynku oraz znaczne ograniczenie ucieczki ciepła.
Kiedy dom uznajemy za pasywny?
Aby dom uznany został za pasywny, jego zapotrzebowanie na energię niezbędną do ogrzewania musi być bardzo niskie i oscylować w okolicach 15 kWh na m2 na rok oraz mniej. To zdecydowanie mniejsze wartości (blisko czterokrotnie) niż w przypadku domów energooszczędnych, z którymi domy pasywne są często mylone. A jeśli porównamy dom pasywny do standardowego budownictwa, to różnice są ogromne, bo aż dziesięciokrotne.
Aby uświadomić sobie jak niewiele energii potrzeba, aby ogrzać 1 m2 domu pasywnego przez rok, posłużmy się przykładami: to 1,5 litra oleju opałowego, 1,7 m3 gazu ziemnego albo 2,3 kg węgla. Te wartości niewątpliwie robią wrażenie.
Ważnym aspektem domu pasywnego jest także możliwość znacznego dogrzania go poprzez wentylację. W tym przypadku słońce przyczynia się do ogrzewania pomieszczeń.
Działka dla domu pasywnego.
Nie powinna mieć wysokich zadrzewień, a w bezpośredniej bliskości nie powinno być wysokich budynków. Mogłyby one uniemożliwić lub znacząco ograniczyć dostęp promieni słonecznych do południowej elewacji budynku. Odpowiednie usytuowanie działki może spowodować wzrost albo spadek zużycia energii nawet o 5-7%. Wjazd na działkę powinien być usytuowany po stronie północnej, gdzie docelowo znajdą się pomieszczenia gospodarcze, które będą pozbawione okien i zmniejszą ubytki ciepła tj. pralnia czy garaż. Po stronie południowej lub ewentualnie południowo – zachodniej zaś znajdą się wszystkie dzienne, mocno przeszklone części domu.
Wygląd domu pasywnego.
Im bryła domu będzie prostsza i zwarta tym jego energooszczędność będzie wyższa. Najlepszy jest kształt kopuły, walca oraz prostopadłościanu. Dach powinien być płaski lub ewentualnie stromy dwuspadowy. Ważne jest także, aby ściany zewnętrzne były pozbawione mostków termicznych, ponadto muszą zostać doskonale ocieplone. Ich grubość zależy od źródła ciepła, na jakie się zdecydujemy, przy ogrzewaniu elektrycznym oraz olejowym ściany będą grubsze (około 30 cm), przy wykorzystaniu kotłów na paliwa stałe mogą być cieńsze (około 20 cm). Okna w domach pasywnych umieszcza się po stronie południowej i należy pamiętać, aby miały doskonałe parametry izolacyjne. Aby zapobiec nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń latem, wyposaża się je najczęściej w rolety. Domy pasywne najczęściej są dość proste i stosunkowo tanie w wykonaniu.
W domach pasywnych stosuje się wentylację mechaniczną zapewniającą jak najwyższy odzysk ciepła dlatego łatwo je poznać po braku komina. Sercem wentylacji jest wymiennik ciepła charakteryzujący się wysoką sprawnością. To w nim powietrzu nawiewanemu zostaje przekazana znaczna część ciepła, która pozyskana została z powietrza które jest wywiewane z budynku. Kanały wentylacyjne w wentylacji mechanicznej muszą być bezwzględnie zaizolowane, w innym wypadku instalacja nie spełni warunków budownictwa pasywnego.
Ciepło w domu pasywnym.
Do wstępnego ogrzania wody użytkowej stosuje się kolektory słoneczne. Konieczne jest jednak zastosowanie dodatkowego źródła ciepła które każdorazowo dobiera się indywidualnie.
Często wybieranym rozwiązaniem są pompy ciepła. Jeśli zależy nam na źródle ciepła, które będzie działało praktycznie bezobsługowo, a do tego generuje niskie koszty eksploatacji, to pompa ciepła powietrze woda będzie idealnym rozwiązaniem. Jeśli zaś na działce mamy dostęp do gazu ziemnego to możemy rozważyć montaż gazowej pompy ciepła. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie kotła opałowego o niskiej mocy na gaz lub olej.
Dom pasywny dodatkowo musi być bardzo szczelny, ponieważ znacząco obniża to koszty ogrzewania bez względu na to, jakie źródło ciepła wybierzemy. Badania szczelności są obowiązkowe, jeśli chcemy ubiegać się certyfikat domu pasywnego.