Z czego budować dom

Z jakich konkretnie materiałów możemy wznieść ściany zewnętrzne w naszym domu? Okazuje się, że decydując się na zdecydowanie najpopularniejszą technologię murowaną możemy wybierać spośród szeregu materiałów budowlanych. Wbrew pozorom wiele z nich umożliwia szybkie i wygodne wznoszenie ścian zarówno jedno-, jak i wielowarstwowych, dzięki czemu tempo, w jakim powstają budynki mieszkalne wznoszone w technologii murowanej, może być niemal porównywalne z tym, z jakim mamy do czynienia w przypadku budownictwa bazującą na prefabrykantach. Nowoczesne materiały budowlane umożliwiają również doskonałe zabezpieczenie budynków przed stratami ciepła, a oprócz tego są całkowicie bezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt. Jednak inne materiały warto wybrać, jeśli zależy na maksymalnej izolacji termicznej, zaś inne będą doskonałe do wzniesienia ścian zewnętrznych, które świetnie zaizolują wnętrza przed niepożądanymi hałasami dobiegającymi z zewnątrz. Również ich ceny znacząco się różnią, co sprawia, że każdy inwestor może bez trudu znaleźć rozwiązanie perfekcyjnie dopasowany do swoich możliwości finansowych.

Wśród ceramiki tradycyjnej występują przede wszystkim pustaki oraz cegły. Dzielą się one na cegły i pustaki pełne oraz drążone. Cegły budowlane pełne są całkowicie pozbawione otworów lub posiadające je w wariancie stosunkowo niewielkim, bo nieprzekraczającym 15% powierzchni ich podstawy. Z kolei ceramika drążona posiada otwory, których wielkość kształtuje się na poziomie od 15 do nawet 60% powierzchni podstawy – do tej grupy należą pustaki i cegły modułowe, dziurawki i kratówki. Cegły są rzadko stosowane do wznoszenia ścian, gdyż takie rozwiązanie jest niesamowicie pracochłonne. Te materiały budowlane swoimi początkami sięgają tradycyjnych technik budowlanych znanych ludzkości od stuleci, jednak obecnie stosowane cegły i pustaki posiadają o wiele bardziej nowoczesne formy i udoskonalony skład. Do produkcji ceramiki tradycyjnej wykorzystywane są obecnie przede wszystkim glina lub iły z domieszką piasku oraz wody. Po uformowaniu i wysuszeniu pustaki oraz cegły z ceramiki tradycyjnej są następnie wypalane w wysokiej temperaturze.
Wznoszenie ścian z ceramiki tradycyjnej wymaga zastosowania grubych spoin, najczęściej o optymalnej szerokości 12 milimetrów. Najczęściej w duecie z nimi stosuje się klasyczną zaprawę cementowo-wapienną, choć obecnie często w jej miejsce stosowana jest zaprawa ciepłochronna, co ma na celu zapewnić budynkom lepszą izolację termiczną. Kolejne warstwy murowane z ceramiki tradycyjnej powinny być względem siebie przesunięcie o co najmniej 8-10 centymetrów.
Jakie są najważniejsze charakterystyczne cechy ceramiki tradycyjnej? Przede wszystkim jest to materiał bardzo tani, przez co wybierając pustaki czy też cegły ceramiczne możemy poczynić znaczne oszczędności. Cechą charakterystyczną budynków wzniesionych w tej technologii jest to, że stosunkowo długo trzymają one ciepło w swoim wnętrzu, ale również długo się nagrzewają, co może być szczególnie dotkliwe na początku sezonu grzewczego. Jest to również materiał uważany za stosunkowo zdrowy i przyjazny człowiekowi, a ponadto cechuje się on pełną ognioodpornością i wysoką paroprzepuszczalnością. Niestety, przy użyciu pustaków i cegieł z ceramiki tradycyjnej możemy wznosić jedynie ściany wielowarstwowe. Ich kolejną wadą są słabe parametry, jeśli chodzi o izolację termiczną. Sam proces murowania trwa z kolei dość długo, a dodatkowo obróbka i przycinanie elementów wykonanych z ceramiki tradycyjnej jest stosunkowo problematyczne. Oprócz tego ten rodzaj pustaków i cegieł jest ciężki, a ściany z nich wzniesione w dużym stopniu wchłaniają wodę z podłoża bądź z opadów atmosferycznych.

Tym, co w największym stopniu odróżnia ceramikę w tym wariancie od ceramiki klasycznej, jest połączenie gliny bądź iłów z wodą i mączką drzewną, bądź niekiedy alternatywnie trocinami. Pod wpływem wysokiej temperatury podczas wypalaniu pustaków ten drewniany wkład ulega całkowitemu wypaleniu, zaś w miejscach, których się on znajdował, pozostają puste pory wypełnione powietrzem o mikroskopijnych wymiarach. To właśnie wysoka porowatość tego rodzaju ceramiki sprawia, że posiada ona znacznie lepsze właściwości, jeśli chodzi o izolację termiczną, aniżeli pustaki i cegły w wersji tradycyjnej.
Ceramika poryzowana zdecydowanie najlepiej współpracuje z zaprawą powstałą z myślą specjalnie o grubych spoinach. Minimalna szerokość spoin w tym wypadku powinna wynosić co najmniej 12 milimetrów. Kolejne warstwy pustaków z ceramiki poryzowanej powinny być względem siebie przesunięte o minimum 8 centymetrów.
Obecność mikroskopijnych porów sprawia, że w odróżnieniu od ceramiki tradycyjnej jej poryzowany wariant zapewnia znacznie lepszą izolację termiczną. Ponadto pustaki wykonane z tego materiału są znacznie lżejsze, a oprócz tego dość dobrze izolują wnętrza pod względem akustycznym. Ceramika poryzowana jest również odporna na wszelkie czynniki atmosferyczne, co umożliwia pozostawienie nieotynkowanego budynku nawet na kilka sezonów. Tym, co odróżnia poryzowaną ceramikę od tej w wersji tradycyjnej, jest również szybsze i łatwiejsze murowanie, co wynika z zastosowania do łączenia pustaków systemu piór i wpustów. Podobnie jak klasyczne pustaki, te z mikroskopijnymi porami doskonale przepuszczają parę, a ponadto są odporne na ogień. Niestety, ceny pustaków poryzowanych są znacznie wyższe, zaś same elementy budowlane odznaczają się znacznie większą kruchością i podatnością na zniszczenia, niż w przypadku ceramiki tradycyjnej.

To obecnie zdecydowanie najpopularniejszy materiał budowlany w naszym kraju. Jest on również znany jako suporeks, gazobeton bądź porobeton – ta ostatnia nazwa świetnie opisuje jego charakterystyczną, mocno porowatą strukturę. Do jego produkcji wykorzystywane są takie naturalne komponenty jak piasek, wapno, woda oraz niewielka domieszka cementu i anhydrytu. Z kolei powstanie milionów maleńkich porów jest zasługą zastosowania specjalistycznej pasty aluminiowej. Skład ten przekłada się na jego walory prozdrowotne i niewielki wskaźnik szkodliwego promieniowania.
Bloczki z betonu komórkowego poza najbardziej klasycznym kształtem dostępne są również w formie gotowych nadproży oraz elementów uformowanych na kształt litery U. Przy ich pomocy można wznosić ściany zarówno w technologii jednowarstwowej, jak i te w wariancie wielowarstwowym. W tym pierwszym przypadku do spoinowania wykorzystuje się zaprawę do cienkich spoin, z kolei wielowarstwowe ściany wymagają zaprawy do grubych spoin bądź specjalistycznej zaprawy ciepłochronnej. Materiał ten jest obecnie stosowany głównie w budownictwie jednorodzinnym, ale jego zadowalająca odporność na ściskanie i powstawanie naprężeń sprawia, że coraz częściej sięga się po niego również podczas wznoszenia bloków wielorodzinnych.
Podstawowym atutem betonu komórkowego jest jego wysoka izolacja termiczna. Ponadto wznoszenie ścian z bloczków betonowych przebiega ponadprzeciętnie szybko, co ułatwia system piór i wpustów służący do łączenia bloczków ze sobą. Ten materiał budowlany jest w pełni odporny na ogień, a oprócz tego może być łatwo przycinany w zależności od potrzeb, co znacząco zwiększa komfort pracy z betonem komórkowym. Dodatkowo jest on wysoce mrozoodporny, a oprócz tego cechuje się on ponadprzeciętną lekkością. Niestety, beton komórkowy jest materiałem budowlanym, który charakteryzuje się słabą odpornością na niesprzyjające czynniki atmosferyczne, a oprócz tego w znacznym stopniu wsiąka wodę deszczową czy też gruntową. W efekcie ściany wzniesione w tej technologii mogą być o wiele bardziej podatne na powstawanie zawilgoceń, mogących prowadzić do tworzenia się ognisk pleśni czy też grzybów. Oprócz tego beton komórkowy zapewnia raczej słabą izolację akustyczną. Jest to również materiał budowlany o znacznej kruchości.

Silikaty to materiał wysoce ekologiczny i bardzo przyjazny środowisku naturalnego. Do produkcji murowanych elementów silikatowych wykorzystywany jest przede wszystkim piasek, do którego w niewielkich ilościach dodaje się domieszki wapna i wody – stąd pochodzi alternatywna nazwa tego materiału budowlanego, czyli wyroby wapienno-piaskowe. Cechują się one wysoką twardością, która pociąga ze sobą dużą wytrzymałość, ale również sporą masę własną bloczków slikatowych. Silikaty wśród wszystkich materiałów budowlanych charakteryzują się zdecydowanie najmniejszą zawartością szkodliwych dla zdrowia człowieka pierwiastków promieniotwórczych. Wśród silikatowych występują zarówno bloczki, jak i cegły, o powierzchni zarówno całkowicie gładkiej, jak i profilowanej. Niekiedy posiadają one również bardzo wygodne uchwyty ułatwiające pracę z tym materiałem budowlanym.
Silikaty mogą stanowić zarówno jedyny materiał budowlany wykorzystywany do wznoszenia ścian zewnętrznych, jak i jako zewnętrzna warstwa elewacyjna w technologii trójwarstwowej. Jako główny materiał budowlany silikaty nadają się do murowania ścian jednowarstwowych, ale zdecydowanie najczęściej są one stosowane przy wznoszeniu ścian w technologii wielowarstwowej. W tym drugim przypadku można z powodzeniem wykorzystywać klasyczną zaprawę do grubych spoin, ale możliwe jest również wykorzystanie zaprawy do spoin cienkich. Silikaty nie wymagają spoinowania łączeń pionowych, gdyż bloczki bądź cegły wykonanego z tego materiału łączone są za pomocą piór i wpustów.
Do głównych zalet silikatów zalicza się przede wszystkim przystępna cena oraz duża odporność na ściskanie i powstawanie naprężeń. Są one również całkowicie odporne na ogień, a ponadto są bardzo małe podatne na wsiąkanie wilgoci z podłoża lub też wody występującej pod postacią opadów atmosferycznych. Silikaty odznaczają się one również bardzo wysoką izolacyjnością akustyczną, zaś sama praca z nimi jest bardzo wygodna, co wynika za faktu, że bloczki łatwo się przycinają, zaś przy ich łączeniu nie ma potrzeby wypełniania pionowych spoin. Ponadto znajdujące się w silikatach wapno zapobiega tworzenia się pleśni i wykwitów grzybów na powierzchni ścian. Materiał ten jest również wysoce mrozoodporny, dzięki czemu nie ma potrzeby uprzedniego tynkowania ścian przed nadejściem zimowych mrozów. Niestety, silikaty posiadają również wady. Przede wszystkim materiał ten słabo izoluje ciepło, a dodatkowo jego spory ciężar może być sporym utrudnieniem podczas transportu.

Do produkcji pustaków i bloczków wykonanych z keramzytobetonu wykorzystywane są głównie beton oraz lekkie kruszywo ceramiczne, zwane właśnie keramzytem. Kruszywo to powstaje w wyniku spieniania, a następnie wypalania gliny w specjalistycznych obrotowych piecach, na skutek czego powstaje keramzyt, który ma formę lekkich granulek o dużej porowatości. Z keramzytobetonu wytwarzane są bloczki i pustaki o charakterystycznym, różowym kolorze przypominającym odcieniem barwę cegły. Na rynku występują również bloczki z keramzytobetonu ze specjalną wkładką ze styropianu.
Elementy budowlane wykonane z tego materiału łączy się za pomocą bardzo wygodnych piór i wpustów, dzięki czemu wyeliminowana zostaje konieczność wykonywania spoin pionowych. Z kolei spoiny poziome wypełnia się klasyczną zaprawą do grubych spoin, choć w przypadku bloczków ze styropianową wkładką rekomendowane jest zastosowanie specjalistycznej zaprawy o właściwościach ciepłochronnych, która zawiera w swoim składzie domieszkę keramzytu bądź perlitu.
Podstawową zaletą keramzytobetonu jest jego wysoka zdolność do akumulacji ciepła zgromadzonego we wnętrzu budynku. Pod tym względem keramzytobeton znacznie lepiej trzyma ciepła, aniżeli chociażby beton komórkowy. Bloczki i pustaki z tego materiału są również odporne na ogień oraz wsiąkanie wody, co przekłada się na wysoki stopień ochrony przed pleśnią i wszelkiego rodzaju grzybami. Ich kolejnym atutem jest również wysoka podatność na ściskanie. Wysoka porowatość keramzytobetonu sprawia, że tynkowanie ścian jest znacznie szybsze i łatwiejsze. Z kolei samo murowanie ścian jest procesem dość wygodnym, co jest bezpośrednią konsekwencję zastosowania piór i wpustów do łączenia poszczególnych elementów. Dodatkowo bloczki z keramzytobetonu są wysoce podatne na przycinanie. Niestety, keramzytobeton jest materiałem, którego ceny są wyższe, aniżeli w przypadku silikatów czy też ceramiki tradycyjnej. Zdecydowanie najbardziej uciążliwą wadą tego materiału budowlanego jest jego słaba izolacja akustyczna. Ponadto keramzytobeton jest stosunkowo kruchy i w niewielkim stopniu przepuszcza parę wodną.

Za wyjątkiem bloczków z keramzytobetonu z wkładką ze styropianu, każdy inny materiał budowlany wymaga docieplenia. Dzięki zastosowaniu odpowiednio dopasowanego materiału do dociepleń możemy poprawić trzymanie ciepła przez budynek, co w znaczący sposób przełoży się na zmniejszenie rachunków za ogrzewanie. Jednak poza współczynnikiem przenikalności ciepła materiały dociepleniowe posiadają również inne parametry, na jakie należy zwrócić uwagę – należą do nich przede wszystkim zdolność do przenikania wilgoci czy też wytrzymałość na czynnik mechaniczne. Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym rodzajom materiałów stosowanych do dociepleń.

Na rynku możemy spotkać się z dwoma jej podstawowymi rodzajami – szklaną, która produkowana jest z piasku kwarcowego lub stłuczki szklanej, oraz skalną, powstałą ze skał bazaltowych z niewielką domieszką żużlu. Pod względem właściwości termoizolacyjnym są one porównywalne, lecz znacząco różnią się od siebie swoimi cechami fizycznymi – przede wszystkim wełna szklana jest o wiele bardziej elastyczna, co sprawia, że znacznie łatwiej jest wykorzystać ją do wypełniania przestrzeni o nietypowych rozmiarach, takich jak miejsca między krokwiami, które wypełnia się wełną podczas wykonywania docieplenia poddasza użytkowego. Ponadto wełna mineralna szklana charakteryzuje się mniejszą gęstością. Natomiast jeśli chodzi o wełnę skalną, to jest ona o wiele twardsza i charakteryzuje się większą wytrzymałością na wszelkiego rodzaju czynniki zewnętrzne.

Wełnę mineralną możemy spotkać pod dwoma postaciami. Zdecydowanie częściej stosowana jest wełna w formie rozwijanych mat, która jest wysoce praktyczna podczas prac przy docieplaniu poddaszy. W takiej postaci wełna może być dowolnie docinana i dopasowywana kształtem do wielkości oraz rozmiarów miejsc, które wymagają docieplenia. Dzięki temu możemy w pełni efektywnie wykorzystać ten materiał dociepleniowy i minimalizuje ilość odpadków, co przekłada się na znacząco zminimalizowane koszty. Z kolei wełna mineralna w wariancie skalnym dostępna w postaci płaskich płyt jest stosowana przede wszystkim do docieplania ścian zewnętrznych. Jest ona montowana w taki sam sposób jest płyty wykonane ze styropianu, czyli przy pomocy kleju i kołków. Docieplone w ten sposób ściany należy następnie pokryć zaprawą klejową, po czym wtopić w nią siatkę i wykończyć całość tynkiem cienkowarstwowym.

To zdecydowanie najpopularniejszy materiał dociepleniowy wykorzystywany w budownictwie mieszkaniowym w naszym kraju. Tak naprawdę materiał ten fachowo nosi nazwę polistyrenu ekspandowanego EPS. Tworzy się z niego bloki o sporych rozmiarach, z których następnie wycinane są płyty o zróżnicowanej grubości. Ten materiał dociepleniowy posiada zróżnicowaną gęstość oraz wytrzymałość, a oprócz tego różni się od siebie bez wątpienia najważniejszym parametrem, jakim jest zdolność do przewodzenia ciepła, oznaczana grecką literą λ. Każdy styropian, niezależnie od jego parametrów, posiada wysoce porowatą strukturę i dzieli się na trzy podstawowe rodzaje:

• styropian zwykły – posiada on postać białych płyt, które najczęściej kojarzymy właśnie z tym materiałem dociepleniowym i jest on wykorzystywany głównie do ocieplania ścian i podłóg
• styropian grafitowy – występuje on pod postacią płyt srebrnych, szarych, czarnych bądź ewentualnie nakrapianych. Ten rodzaj wyróżnia się przede wszystkim obniżonym współczynnikiem przewodzenia ciepła, dzięki czemu poza wykorzystaniem do docieplania ścian i podłóg nadaje się również do izolowania termicznego fundamentów
• styropian o obniżonej chłonności wody – zdecydowanie najczęściej występują one w kolorze niebieskim i poza zmniejszoną zdolnością do wchłaniania wody cechują się również większą gęstością oraz wyższą wytrzymałością mechaniczną. Jest on wykorzystywany w przeważającej większości do docieplania fundamentów, a także dachów płaskich i podłóg na gruncie

W celu docieplenia ścian zewnętrznych w budownictwie mieszkaniowym wykorzystywane są przede wszystkim płyty ze styropianu białego oraz grafitowego. Są one mocowane na kołkach i przyklejane klejem, po czym styropian jest pokrywany specjalistyczną zaprawą klejową, w którą wtapiana jest siatka zabezpieczająca. Tak przygotowana ściana może zostać w następnie otynkowana.

Jest to materiał dociepleniowy najnowszej generacji, który produkowany jest od początku w formie płyt o określonej grubości, którą można dopasowywać do potrzeb konkretnego budynku. Jego o wiele mniejszy współczynnik przenikalności ciepła przekłada się na lepsze trzymanie temperatury, aniżeli w przypadku tradycyjnego styropianu. Niestety, zaleta ta pociąga za sobą znacznie wyższą cenę, która jednak w dłuższej perspektywie z pewnością przełoży się na niższe koszty ogrzewania domu w sezonie zimowym. Polistyren ekstrudowany XPS charakteryzuje się bardzo wysoką wytrzymałością, a oprócz tego w znikomym stopniu absorbuje wodę. Ta właściwość sprawia, że jest on idealny do docieplania fundamentów i właśnie w tym celu jest on najczęściej wykorzystywany. Poza tym polistyren ekstrudowany XPS jest idealny do izolowania płaskich dachów oraz tarasów usytuowanych bezpośrednio nad pomieszczeniami mieszkalnymi. Ten materiał dociepleniowy jest raczej bardzo rzadko wykorzystywany do docieplania ścian, co wynika w dużym stopniu z jego dość wysokich cen. Płyty wykonane z polistyrenu ekstrudowanego XPS mocuje się na specjalistycznym kleju bezrozpuszczalnikowym.