Stal to jeden z najczęściej wykorzystywanych w budownictwie materiałów. Produkuje się z niej m.in. kształtowniki, czyli elementy konstrukcyjne o stałym przekroju poprzecznym i dużej długości. Te wytwarzane w procesie obróbki na zimo cechują się dużą twardością, przez co są wykorzystywane w różnych gałęziach przemysłu, jak np. budownictwo. Co warto o nich wiedzieć i gdzie znajdują zastosowanie tego typu elementy?
Rodzaje kształtowników
Kształtowniki wykonuje się m.in. ze stali giętej na zimno, dlatego nazywane są one również profilami zimnogiętymi, a sposób ich wytwarzania pozwala uzyskać gładką powierzchnię zewnętrzną bez zgorzelin. Dodatkowo można je pokrywać cynkiem dla lepszego zabezpieczenia przed korozją. Kształtowniki mają bardzo szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, bo cechują się dużą trwałością, a także odpornością na zgniatanie i rozciąganie. Ponieważ ich profil poprzeczny przypomina kształtem litery alfabetu, można wyróżnić ceowniki (o przekroju poprzecznym w kształcie litery C), teowniki czy zetowniki. Ponadto niemal każdy producent profili zimnogiętych oferuje wykonanie dowolnych kształtowników na zamówienie – taką możliwość zapewnia m.in. firma Borga posiadająca wieloletnie doświadczenie jako wytwórca konstrukcji stalowych. W zależności od rodzaju profile zimnogięte wykorzystuje się do tworzenia konstrukcji pojazdów oraz łączenia naczep, wagonów i podwozi taborów kolejowych, w konstrukcjach statków i różnego rodzaju urządzeń stoczniowych, a także w przemyśle telekomunikacyjnym, gdzie stanowią elementy łączące przewody do masztów. W budownictwie zastosowanie znajdują głównie ceowniki, dwuteowniki oraz zetowniki.
Kształtowniki zimnogięte w budownictwie
Profile zimnogięte dzięki swoim właściwościom doskonale sprawdzają się w budownictwie. Ich lekkość, wytrzymałość i odporność na zgniatanie czy rozciąganie sprawia, że często stanowią one elementy konstrukcyjne. Jednym z najchętniej wykorzystywanych rodzajów kształtowników jest ceownik. Tego typu profile zimnogięte ze stali znajdują zastosowanie m. in. w konstrukcjach hal stalowych jako rygle, a także jako zakończenie elementów przy otworach okiennych czy drzwiowych. Dwuteowniki w przekroju poprzecznym przypominają dwie litery T złączone ze sobą podstawami. Najczęściej są one wykorzystywane do wznoszenia różnego rodzaju stalowych konstrukcji budowlanych i inżynierskich jako elementy nośne. Zetowniki w przekroju poprzecznym przypominają kształtem literę Z, stąd też ich nazwa. W budownictwie wykorzystywane są zarówno jako rygle ścienne, jak i jako płatew dachowa. Zazwyczaj montuje się je na zakładkę, w podwójnych sekcjach. Więcej na ten temat można dowiedzieć się na https://www.komponentybudowlane.pl/profile-zimnogiete/. Profile zimnogięte nierzadko wspierają lekką obudowę dachową i ścienną, którą mogą tworzyć np. blachy trapezowe. Ponieważ i blacha obudowy i ścianki kształtowników mają niewielkie grubości, można łatwo je połączyć. Dla uzyskania odpowiedniej sztywności giętnej płatwi stosuje się też kształtowniki mające tę samą wysokość przekroju poprzecznego, ale o różnej grubości ścianek. Dzięki temu w miejscach narażonych na większe obciążenia (np. w przęsłach skrajnych płatwi ciągłych czy w miejscu tworzenia się zasp śnieżnych) konstrukcja dachu pozostaje solidnie podparta i stabilna.
Zalety obróbki na zimno
Dzięki obróbce na zimno profile stalowe zyskują większą twardość, a jednocześnie zmniejsza się ich plastyczność. Te cechy sprawiają, że są one chętniej wykorzystywane niż te powstające w procesie obróbki z wykorzystaniem wysokich temperatur. Oczywiście podczas obróbki na zimno można uzyskać nie tylko profil C czy profil Z, ale każdy dowolny kształt. Niska waga kształtowników wykonanych w ten sposób, a także ich wysoka trwałość, wytrzymałość i sztywność sprawiają, że znajdują one szerokie zastosowanie w budownictwie. Obecnie trudno wyobrazić sobie tworzenie konstrukcji budowlanych bez wykorzystania wysokiej jakości kształtowników.