Wszystkie dzieci nasze są”- głoszą słowa popularnej piosenki. To bardzo ważne zdanie, bowiem przypomina o tym, że każde dziecko ma prawo do szczęśliwego dzieciństwa, miłości rodziców, ciepła rodzinnego domu oraz do społecznej akceptacji i wzrastania z uwzględnieniem wszystkich jego potrzeb, również niepełnosprawności. Nie ma znaczenia, czy niepełnosprawność jest ruchowa, czy intelektualna, dziecko nie może czuć się odrzucone i dyskryminowane. Bolączką polskiego społeczeństwa są utrudnienia w infrastrukturze miejskiej i jej nieprzystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych. Niestety, dotyczy to także placów zabaw, na których nie ma urządzeń przystosowanych do potrzeb dzieci niepełnosprawnych i osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną.
Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka
Artykuł 23 i 31 Konwencji głosi, że „wszystkie dzieci psychicznie i fizycznie niepełnosprawne powinny mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w warunkach gwarantujących im godność, ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa. Dzieci mają prawo do wypoczynku i czasu wolnego, do uczestniczenia w zabawach i zajęciach rekreacyjnych”.
Potrzeby dzieci z niepełnosprawnościami powinny być uwzględnione w projektowaniu wyglądu placów zabaw, jak i urządzeń przeznaczonych do zabaw dla dzieci. Publiczne prace zabaw w Polsce nie są dostosowane do potrzeb dzieci z niepełnosprawnościami i dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Bariery architektoniczne, brak podjazdów pod urządzenia zabawowe, czasem nawet podłoże placu zabaw sprawiają, że dzieci niepełnosprawne nie mogą korzystać z placów zabaw, a przecież tak samo, jak dzieci zdrowe kochają zabawę.
Niejasności terminologiczne
Osoby z niepełnosprawnością, ruchową to nie tylko ludzie poruszający się na wózkach, ale także o kulach, z widocznymi deformacjami kończyn i osoby korzystające z protezy. Osoby niepełnosprawne to również ludzie z niepełnosprawnością intelektualną, jak osoby niewidome lub niesłyszące. Nazwy placu zabaw: integracyjny, bez barier, dla niepełnosprawnych są stosowane jako wyrazy bliskoznaczne, choć w rzeczywistości istnieje duża różnica w znaczeniu. Plac zabaw dla dzieci niepełnosprawnych jest wyposażony w specjalne urządzenia, obsługiwane głównie przez opiekunów. Urządzenia mają zastosowanie terapeutyczne. Plac zabaw bez barier to miejsce, w którym urządzenia dostosowano do potrzeb dzieci o obniżonej sprawności ruchowej, ale są też odpowiednie dla dzieci pełnosprawnych. Integracyjny plac zabaw to przestrzeń, to miejsce, w której są urządzenia dla dzieci z niepełnosprawnościami oraz instalacje osiągalne tylko dla dzieci zdrowych.
Huśtawka dla niepełnosprawnych
Huśtawka integracyjna w formie platformy, jak sama nazwa wskazuje, jest urządzeniem uniwersalnym umożliwiającym wspólną zabawę osoby niepełnosprawnej z osobą zdrową. Integracja osób niepełnosprawnych i zdrowych to wspaniała lekcja tolerancji i otwartości na drugiego człowieka, a dla osoby niepełnosprawnej to również rehabilitacja społeczna. Z huśtawki osoba niepełnosprawna może korzystać samodzielnie lub z opiekunem. Huśtawka dla osób niepełnosprawnych musi być zgodna z normą PN-EN 16630:2015-06 potwierdzona certyfikatem. Atrakcyjne wzornictwo nawiązuje do stylistyki urządzeń z siłowni i zachęca do zabawy. Najazd na podjazd należy wykonać tyłem. Po dojechaniu do oparcia należy zamontować pas zabezpieczający i wyhamować wózek. Zwolnienie huśtawki następuje po podniesieniu pojazdu za pomocą dźwigni . Zabawa odbywa się poprzez odpychanie od relingów umieszczonych po obu stronach platformy. W trakcie zabawy wzmacniane są ręce.
Następnym rodzajem huśtawki, z której mogą skorzystać niepełnosprawne dzieci jest ‘orle gniazdo” – kosz, z którego może korzystać kilkoro dzieci, także w pozycji półleżącej. Do potrzeb osób z niepełnosprawnościami dostosowane są huśtawki w formie łóżka, tak zwane easy-swing – duże siedziska z oparciem. Karuzele również można przystosować do potrzeb wielu grup dzieci z niepełnosprawnościami. Dzieci kochają wszelkiego rodzaju bujaki. Na rynku dostępne są modele z szerokim fotelem. Wejście jest specjalnie wyprofilowane pod potrzeby wózka inwalidzkiego
Łatwy dostęp do innych urządzeń zabawowych dla dzieci umożliwiają rampy, a nawet wykorzystanie przy projektowaniu placu zabaw naturalnych nachyleń terenu
Bezpieczeństwo placu zabaw
Do huśtawki dołączona jest tablica informacyjna, która należy zamontować w sąsiedztwie urządzenia w miejscu dobrze widocznym dla innych. Stowarzyszenia zajmujące się problemem osób niepełnosprawnych zwracają uwagę na konieczność spotkań z mieszkańcami okolic placu zabaw na którym mają stanąć urządzenia dla osób niepełnosprawnych w celu przeszkolenia ich odnośnie stosowania urządzeń i reagowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci. Wszystkie urządzenia na placu zabaw muszą podlegać okresowej konserwacji, zgodnie z zaleceniami producenta.
Plac powinien być planowany w niedalekiej odległości od węzła komunikacyjnego i parkingu. Jeżeli na placu planowane są urządzenia dla osób z niepełnosprawnością i dzieci zdrowych, to należy rozplanować w taki sposób, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji, np.: zderzenia z wózkiem inwalidzkim.
