Diody LEDto najnowsze rozwiązanie w dziedzinie oświetlenia. Żarówki, w których zastosowano tę technologię na razie nie wyparły jeszcze tradycyjnych, ale kto wie, co przyniesie przyszłość.
Pytanie brzmi: czy powinny? Czy oświetlenie ledowe oferuje więcej? Trzeba poważnie zastanowić się nad tą kwestią.
Tradycyjne żarówki czy LED?
Żarówki wykorzystujące diody LED jako źródło światła mogą się wydawać niewtajemniczonym jakąś fanaberią. Na co komu nowe technologie, gdy klasyczne żarówki, świecące dzięki wolframowemu włóknu, od lat dobrze się sprawdzają? Tylko właśnie, czy naprawdę sprawdzają się one tak dobrze?
Jeżeli nowe technologie mogą przynieść nam korzyści, to czemu z nich nie skorzystać? Ale tu znowu pojawiają się wątpliwości – czy oświetlenie ledowe nie ma swoich mankamentów? Czy powinniśmy wymienić swoje tradycyjne żarówki na żarówki LED (które można przejrzeć na przykład na www.ledovo.pl/items/141-zarowki-led.html ), a może lepiej pozostać tradycjonalistą i nie starać się niczego ulepszać na siłę?
Żeby podjąć dobrą decyzję, musimy poznać zarówno zalety jak i wady tej nowej technologii. Najpierw zajmijmy się wadami.
Niski współczynnik oddania barw
O co chodzi? Ano o to, by oświetlenie nie przekłamywało naturalnych kolorów otoczenia. Choć technologia LED wciąż uparcie posuwa się do przodu, w tym względzie nadal jeszcze są problemy. W dobrych żarówkach LED współczynniki oddawania barw mogą już wprawdzie sięgać nawet dziewięćdziesięciu procent, ale to brakujące dziesięć procent dzieli je jeszcze od ideału, który zapewnia… tradycyjna żarówka.
Skupiona wiązka światła
Ponieważ wiązka światła z diody jest skupiona, może bardziej oślepiać. Trudniej osiągnąć tu efekt rozproszonego światła, jaki dają tradycyjne żarówki. Tutaj znów więc starsza technologia górą.
Konieczność chłodzenia
Jak o tym jeszcze powiemy, diody LED nie wydzielają ciepła, a w każdym razie robią to w daleko mniejszym stopniu niż żarówki oparte na wolframowym włóknie. Choć jednak nie grzeją na zewnątrz, to ich wewnętrzna temperatura jest całkiem spora. A należy wiedzieć, że nie powinna ona przekraczać osiemdziesięciu pięciu stopni Celsjusza. Z tej właśnie przyczyny oprawy LED są większe niż wymagałyby tego same rozmiary diody. Ta wrażliwość na ciepło sprawia też, że oświetlenie LED słabo sprawdza się w otoczeniu o wysokiej temperaturze.
Wrażliwość na niewłaściwe zasilanie
Diody LED są odporne na uszkodzenia mechaniczne, jednak nie radzą już sobie tak łatwo z uszkodzeniami elektronicznymi. Są niezwykle wrażliwe na przepięcia i przekroczenie dopuszczalnego prądu pracy, nawet jeśli tylko krótkotrwałe. Taka wrażliwość zaś wiąże się z koniecznością stosowania kosztownych zasilaczy oraz urządzeń do stabilizowania prądu.
Wymieniliśmy sobie najważniejsze mankamenty oświetlenia LED, ale skoro coraz więcej ludzi się na nie decyduje, to oznacza, że musi mieć ono również znaczące zalety, prawda? A zatem zajmijmy się teraz plusami tej technologii.
Energooszczędność
LED to obecnie najbardziej energooszczędne źródło światła. Przekształcają w światło nawet dziewięćdziesiąt procent dostarczonej energii, co pozostawia daleko w tyle tradycyjne żarówki z ich mizerną pięcio lub dziesięcioprocentową wydajnością. To oznacza, że energia w przypadku oświetlenia LED jest wreszcie efektywnie wykorzystywana w celu, do którego została przeznaczona.
Warto też podkreślić, że w tym wypadku nie występuje „uderzenie prądowe”. Chodzi tu o charakterystyczny dla zwykłych żarówek znacznie większy pobór mocy w początkowej fazie po włączeniu, gdy żarnik się dopiero rozgrzewa. Z żarówkami LED nie ma takiego problemu, co wiąże się z dodatkową oszczędnością prądu i pieniędzy.
Niska temperatura pracy
Skoro w tradycyjnych żarówkach jedynie od pięciu do dziesięciu procent energii przekształcane jest na światło, to co się dzieje z resztą? Otóż jest ona zamieniana w ciepło – to dlatego zwyczajne żarówki tak się nagrzewają. A to wiąże się z pewnymi problemami, z ryzykiem pożaru włącznie. Nie ma już chyba nawet co wspominać o tym, że niektóre towary i urządzenia są wrażliwe na wysoką temperaturę, więc przechowywanie ich w pomieszczeniach oświetlanych tradycyjnymi żarówkami może nie być najlepszym pomysłem.
Żarówki LED uwalniają nas od tego problemu. Jak już powiedzieliśmy, dioda nawet dziewięćdziesiąt procent dostarczanej energii użytkuje na oświetlenie, więc żarówka LED się nie nagrzewa – nawet po długotrwałym świeceniu możemy jej dotknąć i się nie oparzyć. W przypadku zwykłej żarówki nie do pomyślenia.
Ekologia
LED to bardzo ekologiczna technologia. Nie chodzi tu tylko o to, że diody nie zawierają szkodliwych dla środowiska substancji, a ponadto w całości poddają się recyklingowi. Główną ich zaletą jest wspomniana energooszczędność. Mniejsze zużycie prądu to przecież nie tylko ulga dla naszych portfeli, ale i dla środowiska, zatruwanego pochodzącym z elektrowni dwutlenkiem węgla.
Żywotność
LEDy nie przepalają się jak zwykłe żarówki. Nie trzeba ich co chwilę wymieniać. Ich żywotność może wynosić nawet sto tysięcy godzin. Później zaś dioda w żarówce stopniowo traci jasność, ale dzieje się to na tyle powoli, że możemy jeszcze przez lata korzystać z jej światła.
Światło w różnych kolorach
Światło tradycyjnych żarówek właściwie zawsze jest takie samo. Jeśli chcemy z ich pomocą uzyskać inny jego kolor, musimy zastosować filtry i określone luminofory. Żarówki LED oferują nam większą swobodę, bo diody od razu wytwarzają światło w danym kolorze. Ta technologia daje nam szeroki wybór nasyconych kolorów, które trudno byłoby uzyskać za pomocą innych metod.
Sterowanie
Ponieważ zastosowane w żarówkach LED diody działają przy niskim, stałym napięciu, łatwo można nimi sterować za pomocą modulacji PWM. Ostatnio mamy już nawet możliwość sterowania oświetleniem LED za pomocą smartfonu – niektóre typy żarówek są wyposażone w moduł Wi-Fi, można więc za pośrednictwem odpowiedniej aplikacji zmieniać natężenie światła, jego kolor, a także regulować światło pulsujące.
